Solunum Alerji Testi

Alerji, bağışıklık sisteminin, genellikle diğer insanlar için zararsız olan çevresel maddelere karşı aşırı tepki göstermesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu maddeler solunum yoluyla, deri temasıyla veya ağız yoluyla alınabilir. Solunum alerjileri, özellikle alerjik rinit ("saman nezlesi"), astım ve atopik dermatit gibi yaygın hastalıkların yanı sıra, gıda, ilaç ve böcek sokmalarına bağlı alerjik ya da anafilaktik reaksiyonlarla da ilişkilendirilebilir. Son yıllarda alerjik hastalıkların görülme sıklığında önemli bir artış gözlenmiştir.

Alerjik hastaların değerlendirilmesinde, ayrıntılı hasta öyküsü ve fizik muayene temel olmakla birlikte, spesifik laboratuvar testleri de tanı sürecinde önemli bir rol oynar. Alerjene özgü IgE testlerinin klinik muayene bulguları ile birlikte değerlendirilmesi, alerjenin belirlenmesinin doğruluğunu artırır ve tespit edilen alerjenlerden kaçınma kararını destekler.

Solunum alerjisi, bağışıklık sisteminin solunan bir alerjene karşı aşırı duyarlılık reaksiyonudur ve solunum yollarında iltihaplanma ve tahrişe neden olur. Solunum yolunun farklı kısımlarını etkileyebilir, alerjik rinitte burun ve alerjik astıma bronşlar daha sık etkilenir. Ayrıca, oftalmolojik küreyi etkileyerek alerjik konjonktivite de neden olabilir.

Solunum yolu alerjilerinin en yaygın klinik belirtileri alerjik astım ve alerjik rinittir. "Saman nezlesi" olarak da bilinen alerjik rinit, burun akıntısı, burun, ağız, boğaz ve gözlerde kaşıntı, aşırı sulanma ve koyu halkalar, sık hapşırma, burun tıkanıklığı, gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu semptomlar, polen veya toz gibi solunum alerjenlerine maruz kalmaktan kaynaklanır ve söz konusu alerjenin türüne bağlı olarak mevsimsel veya sürekli olarak ortaya çıkar.

Alerjik astım ise solunum yollarının kronik inflamasyonu ile karakterizedir ve nefes darlığı, özellikle geceleri sürekli öksürme, hırıltılı solunum ve göğüste sıkışma gibi semptomlara neden olabilir.

Solunum yolu alerjilerinin tanısı, detaylı bir anamnez, klinik muayene, cilt testleri (prick testi) ve/veya spesifik IgE kan analizlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur. Tanıda hastanın maruz kaldığı alerjen türü, semptomların niteliği ve şikayetlerin özellikleri (mevsimsel ya da yıl boyu süren) dikkate alınır.

Cilt testleri, cildin küçük miktarda şüpheli alerjenlere maruz bırakılmasıyla reaksiyonların gözlemlenmesini sağlarken; spesifik IgE testleri, kandaki IgE antikor düzeylerini ölçerek alerjiye duyarlılığı belirler. Bu testler, tekli alerjenler veya alerjen panelleri kullanılarak yapılabilir. Spesifik IgE kan testleri, cilt testlerinin uygulanamadığı durumlarda (örneğin, bebekler, hamileler ya da yaygın cilt lezyonları olan hastalar, antihistaminik kullanımı) da uygulanabilir.

Solunum alerji paneli için hastanın özel bir hazırlık yapmasına gerek yoktur. Açlık koşulu aranmamakta ve antihistaminik tedavisinin kesilmesi gerekmemektedir. Test için venöz kan örneği alınarak değerlendirme yapılır.

Solunum Alerji Testi, çevresel alerjenlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği aşırı duyarlılığı değerlendirmek amacıyla kullanılan kapsamlı bir test panelidir. Bu test, solunum yoluyla alınan polenler, küf mantarları, ev tozu akarları, hayvan tüyleri gibi alerjenlere karşı spesifik IgE düzeylerini ölçerek olası alerjik reaksiyonları tespit eder. Panel, hastanın alerjik durumunu belirlemeye yardımcı olarak, teşhis ve tedavi sürecinde yönlendirici bir rol oynar.

Alerjik semptomlara neden olabilen alerjenlerin bir kısmı yalnızca belirli mevsimlerde görülürken, bazıları yıl boyunca mevcut olabilir. En yaygın mevsimsel alerjenlerden biri olan polen, bitkilerin tozlaşma dönemleri olan ilkbahar ve sonbahar aylarında yoğun olarak bulunur. Polenler, sabah saatlerinde havaya yayılır, gün ortasında en yüksek seviyeye ulaşır ve akşam saatlerinde azalır.

Mevsimsel alerjiler, genellikle yılın belirli dönemlerinde (ilkbahar, yaz ve sonbahar) ortaya çıkan reaksiyonlardır ve sıklıkla polenler tarafından tetiklenir. Mevsimsel alerjik rinit, sık hapşırma, burun akıntısı, gözlerde sulanma, ağız, göz ve boğazda kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Sinüs tahrişine bağlı kuru öksürük de görülebilir. İlkbahar, yaz ve sonbahar aylarında yoğunlaşan bu belirtiler, alerjenlere sürekli maruz kalınması durumunda yıl boyunca sürebilir.

Ev içi alerjileri, ailede alerji öyküsü, alerjenlere sürekli maruz kalma, kentsel alanlardaki hava kirliliği ve evlerdeki yüksek nem oranı gibi faktörlerle tetiklenebilir. Bu tür alerjiler sık hapşırma, burun akıntısı ve tıkanıklığı, burun, gözler ve boğazda kaşıntı, aşırı göz sulanması, öksürük, nefes alma zorluğu ve deri döküntüleri ya da kurdeşen gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Semptomlar yıl boyunca devam edebilir, ancak sonbahar ve kış gibi insanların kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirdiği dönemlerde daha yoğun hissedilebilir.

İç mekan alerjilerinin en yaygın nedenleri arasında ev tozu akarları (Dermatophagoides pteronyssinus ve Dermatophagoides farinae), hayvan tüyü ve kepeği, küfler (Cladosporium herbarum, Alternaria alternata, Aspergillus fumigatus), hamamböceği alerjenleri ve küçük hayvan epitelleri (hamster, tavşan, kobay) bulunur.

Ev tozu akarları: Astım ve alerji semptomlarının sık tetikleyicilerindendir ve özellikle astımlı çocuklarda kalıcı hırıltı ve atak riskini artırır.

Hayvan tüyü ve kepeği: Alerji, hayvan tüyünden değil, tükürük ve deri pullarında bulunan maddelerden kaynaklanır. Semptomlar genellikle hayvanla temastan hemen sonra başlar, ancak bazı durumlarda 8-12 saat sonra şiddetlenebilir.

Küf: Genellikle nemli alanlarda bulunur ve küf sporlarına maruz kalmak astım krizlerine, alerjik rinit ve atopik dermatite yol açabilir.

Hamamböceği alerjenleri: Çocuklarda astım riskini artırır ve genellikle kentsel alanlarda yoğun olarak bulunur.

Küçük hayvan epitelleri: Tavşan, hamster ve kobaylardan kaynaklanan alerjenler genellikle idrardan kaynaklanır ve uzun süreli maruz kalma alerjik semptomları artırabilir.

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18331513/
2. https://www.aaaai.org/tools-for-the-public/conditions-library/allergies/indoor-allergens-ttr
3. https://www.synevo.ro/shop/panel-alergeni-respiratori/
4. https://www.forskasverige.se/wp-content/uploads/WAO-WhiteBook-2013.pdf