Transglutaminaz IgA Antikoru testi, doku transglutaminaz enzimine karşı IgA antikorlarının varlığını ölçen bir kan testidir ve tTG-IgA testi olarak bilinir, Transglutaminaz IgA Antikoru testi, çölyak hastalığını tespit etmek için kullanılan önemli bir tanı aracıdır. Çölyak hastalığı olan bireylerde, bağışıklık sistemi buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan bir protein olan gluteni yanlışlıkla yabancı bir istilacı olarak düşünür ve glutene karşı savaşmak için antikor veya immünoglobulin üretmeye başlar. Bağırsaklarda doku transglutaminaz (tTG) adı verilen enzime de antikorlar üretir ve ince bağırsakta iltihaplanma ve hasara yol açar.

Transglutaminaz IgA laboratuvar testi (tTG-IgA), çölyak hastalığı belirtileri gösteren veya aile geçmişinde bu hastalığa sahip olan bireylere önerilir. Ayrıca, Tip 1 diyabet, tiroid hastalığı ve otoimmün hepatit gibi ilgili otoimmün bozuklukları olanlara da tavsiye edilir.

Çölyak hastalığı için daha yüksek risk taşıyan ve dolayısıyla test yapmayı düşünmesi gereken kişiler:

• Çölyak hastalığı olan bireylerin birinci derece akrabaları
• Down sendromu veya Turner sendromu olan bireyler
• Açıklanamayan demir eksikliği anemisi olan hastalar
• Genetik yatkınlık, spesifik insan lökosit antijeni (HLA) belirteçleriyle ilişkilidir. Çölyak hastalığı olan bireylerin %97'sinden fazlasında DQ2 ve/veya DQ8 HLA belirteçleri bulunurken, genel nüfusun yaklaşık %40'ında bu belirteçlerin var olduğu belirtilmektedir. HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 çölyak hastalığı için genetik risk faktörleri olarak kabul edilmektedir.  

Test, genellikle koldaki bir damardan basit bir kan alımını içerir. tTG-IgA testi için açlık koşulu aranmaz. Doğru sonuçlar için hastalar testten önce gluten içeren bir diyeti sürdürmelidir. Testten önce glutensiz diyet, antikor seviyesini azaltarak yanlış negatif sonuçlara yol açabilir.

Bazı ilaçlar test sonuçlarını etkileyebileceğinden, randevu oluşturmadan önce sağlık hizmeti sağlayıcılarını alınan ilaçlar hakkında bilgilendirmek ve doktorunuzun vereceği belirli talimatları izlemek önemlidir.

Yüksek Transglutaminaz IgA Antikoru seviyeleri genellikle doku transglutaminaz enzimine karşı aktif bir bağışıklık yanıtını gösterir. Bu, çölyak hastalığının güçlü bir göstergesidir ve vücudun ince bağırsak duvarını glutene tepki olarak saldırıya uğrattığını gösterir.

Yüksek tTG-IgA antikoru seviyeleri ile ilişkili yaygın semptomlar:

• Kronik ishal
• Karın ağrısı ve şişkinlik
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Yorgunluk
• Anemi
• Büyüme geriliği (ergenliğin gecikmesi ve boy kısalığı)
• Osteoporoz
• Dermatitis herpetiformis (kaşıntılı, kabarcıklı cilt döküntüsü)

Bu antikorların sürekli yüksek seviyeleri, önemli bağırsak hasarına, besinlerin emiliminde bozukluğa ve diğer otoimmün hastalıklar için risk artışına yol açabilir. Erken teşhis ve sıkı bir glutensiz diyet, bu riskleri azaltmaya yardımcıdır.

Düşük Seviyelerin Önemi
Düşük Transglutaminaz IgA Antikoru seviyeleri genellikle normal kabul edilir ve çölyak hastalığının olmadığını gösterir. Ancak, bazı durumlarda düşük seviyeler, vücudun yetersiz miktarda IgA antikoru ürettiği bir durum olan IgA eksikliğinden kaynaklanabilir.

Düşük Seviyelerin Belirtileri
Düşük tTG-IgA antikoru seviyeleri kendileri semptomlara neden olmasa da, IgA eksikliği olan bireyler tekrarlayan solunum ve gastrointestinal enfeksiyon, alerjik hastalık ve otoimmün hastalık belirtileri gösterebilir.

Düşük Seviyelerin Sonuçları
Şüpheli çölyak hastalığı olan bir hastada düşük tTG-IgA seviyeleri varsa, tanıyı doğrulamak için total IgA veya tTG-IgG testi gibi ek testler gerekebilir.

Test Sonucunun Yorumu
Doku transglutaminaz IgA, endomisyal IgA, deamidasyona uğratılmış gliadinlere yönelik IgA testi çölyak hastalığı teşhisi amacıyla kullanılabilecek, yeterince, özgüllük ve duyarlılığa sahip serolojik testlerdir. Testi yaptıracak kişide selektif IgA yetersizliği tespit edilmediği ve çok kuvvetli bir şüphe bulunmadığı sürece, çoğu zaman IgG sınıf antikorlarının araştırılmasına gerek görülmez.

Bu testler için elde edilen "pozitif" sonuçlar, çölyak hastalığı ve dermatitis herpetiformis olasılığını destekleyen bir veri olarak kabul edilmekle birlikte, tek başına kullanıldıklarında, çölyak hastalığı olasılığının kesin olarak doğrulanması ya da dışlanması için yeterli olmaz. Antikor testlerinin pozitif olması durumunda, tanının kesinleşmesi için ince bağırsak mukozası biyopsisi yapılması da gereklidir.

Çölyak hastalığının tedavisi glutensiz bir diyetin sürdürülmesidir. Hasta glutensiz diyete başladıktan sonra, tedaviye verilen yanıtı değerlendirmek için serolojik testler tekrarlanabilir. Bazı hastalarda antikor titrelerinin normale dönmesi 1 yıl kadar sürebilir.

Kalıcı olarak yüksek çıkan sonuçlar glutensiz diyete uyulmadığını veya refrakter (dirençli) çölyak hastalığı olasılığını düşündürür.

tTG IgA konsantrasyonundaki azalma, glutensiz diyete başlandıktan sonra görülebilir ve tedaviye bir yanıt olduğunu gösterebilir.

tTG IgA antikorlarının negatif olması çölyak hastalığı olasılığının azaldığını göstermektedir.

Yüksek Transglutaminaz IgA Antikoru seviyesi ne anlama gelir?
Yüksek Transglutaminaz IgA antikoru seviyesi, genellikle doku transglutaminaz enzimine karşı aktif bir otoimmün yanıtı gösterir ve bu, çölyak hastalığının güçlü bir göstergesidir.

Yüksek Transglutaminaz IgA Antikoru seviyelerinin belirtileri nelerdir?
Belirtiler arasında kronik ishal, karın ağrısı, şişkinlik, açıklanamayan kilo kaybı, yorgunluk, anemi, osteoporoz ve dermatitis herpetiformis bulunur.

Düşük Transglutaminaz IgA Antikoru seviyeleri çölyak hastalığı olmadığını gösterebilir mi?
Düşük seviyeler genellikle çölyak hastalığının olmadığını gösterir, ancak IgA eksikliği durumlarında tanıyı doğrulamak için ek testler gerekebilir.

Kimler Transglutaminaz IgA Antikoru testini yaptırmalı?
Çölyak hastalığı belirtileri gösteren, aile geçmişinde bu hastalık olan veya ilgili otoimmün bozukluklara sahip bireyler test yaptırmalıdır.

Transglutaminaz IgA Antikoru testi için özel bir hazırlık gerekli mi?
Hastalar testten önce gluten tüketmeye devam etmeli ve aldıkları tüm ilaçlar ve takviyeler hakkında takibinde oldukları doktoru ve laboratuvarı bilgilendirmelidir.

Transglutaminaz IgA Antikoru testi nasıl yapılır?
Test, koldan alınan kan örneğinin laboratuvarda analiz edilmesiyle gerçekleştirilir.

Transglutaminaz IgA Antikoru testi, çölyak hastalığı için önemli bir tanı aracıdır ve glutene karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepki hakkında bilgi verir. Yüksek ve düşük antikor seviyelerinin önemini anlamak, belirtileri tanımak, erken teşhis ve etkili yönetim için doktorunuza başvurmanız gereklidir.

National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). (n.d.). Celiac Disease. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/celiac-disease
Mayo Clinic. (n.d.). Celiac disease - Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases