Tiroit bezi tarafından salgılanan iki ana hormon, 4 atom iyot içeren tiroksin (T4) ve triiyodotironindir (T3). Tiroit bezindeki T3 üretimi total T3'ün yaklaşık % 20'sini oluşturur; geri kalanı T4'ün T3'e  periferik dokularda dönüşümü (deiyodinasyonu) yoluyla üretilir. Dolaşımdaki T4 seviyeleri T3 seviyelerinden çok daha yüksektir, ancak T3 biyolojik olarak metabolik açıdan en aktif hormondur (T4'ten 3-4 kat daha güçlü), amaT4'e kıyasla yarı ömrü daha kısa olduğundan etkisi daha kısa sürelidir.

Tiroit hormonları kanda taşıyıcı proteinlere (örn. tiroit bağlayıcı globulin [TBG], prealbümin ve albümin) bağlı olarak dolaşırken, sadece küçük bir kısmı bağlanmamış (serbest) olarak dolaşmaktadır. Yalnızca serbest formlar metabolik olarak aktiftir. Total hormon düzeyleri hem bağlı hem de bağlı olmayan fraksiyonlardan oluşur.

Tiroit, boynun ön kısmında gırtlağın hemen altında bulunan küçük, kelebek şeklindeki bir bezdir, Endokrin sistemimize aittir ve önemli hormonları triiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) üreterek vücut fonksiyonlarını düzenler, bir orkestra şefi gibidir. Tiroit hormonları, vücudun enerji üretimini, metabolizma hızını, sıcaklık düzenlemesini ve diğer birçok önemli süreci kontrol eder. Bebeklerde tiroit hormonu beyin gelişimi için kritik öneme sahiptir.

Tiroit hormonu (T3 ve T4) vücudunuzdaki her hücreyi ve tüm organları aşağıdaki yollarla etkiler:

• Vücudun kalori (enerji) kullanma oranını düzenler
• Vücut ısısını yükseltir veya düşürür
• Yiyeceklerin sindirim sisteminde hareket etme hızını etkiler
• Beyin gelişimini etkiler
• Kasların kasılma şeklini kontrol eder
• Vücudun ölen hücrelerinin yenilenme hızını kontrol ederek cilt, tırnak ve kemik bakımını yönetir

Anormal tiroit hormonu seviyeleri genellikle gözle görülür semptomlara neden olur. Tiroit hormonu metabolizma hızını kontrol etmekten sorumlu olduğundan, çok fazla tiroit hormonu metabolizmanızı normalden daha hızlı hale getirebilir, çok az tiroit hormonu ise yavaşlatabilir. Bu dengesizlikler aşağıdakiler de dahil olmak üzere belirli semptomlara neden olur:

• Açıklanamayan kilo alımı veya kilo kaybı
• Yavaş veya hızlı kalp atış hızı
• Soğuğa veya sıcağa karşı duyarlılık
• Kuru veya nemli cilt
• Düzensiz adet döngüleri

Tiroit hormonuyla ilgili herhangi bir semptom yaşıyorsanız veya tiroit hastalığı gelişimi için herhangi bir risk faktörünüz olup olmadığını bilmek istiyorsanız, sağlık uzmanınıza danışın.

Not:
Tiroit hormonu vücudunuzda birçok sistemi etkileyen önemli bir hormondur. Bazen tiroit hormonunuz çok az veya çok fazla olabilir. Bu durumlar tedavi edilebilir.

Serbest T3 yüksekliği, aşırı aktif tiroid bezi ile karakterize hipertiroidizme işaret edebilir. Serbest T3 yüksekliği durumunda vücutta bazı semptomlar ortaya çıkar.

Serbest T3 seviyesinin yüksekliği durumunda ortaya çıkabilen semptomlar:

• Hızlı kalp atışı
• Aşırı terleme
• Kilo kaybı
• Huzursuzluk

Serbest T3 yüksekliğinin potansiyel nedenleri arasında Graves hastalığı, tiroidit veya aşırı hormon salınımına neden olan nodüller yer alabilir.

Serbest T3 düşüklüğü, tiroid bezinin az çalıştığını gösteren hipotiroidizme işaret edebilir.

Serbest T3 seviyesinin düşüklüğü durumunda ortaya çıkabilen semptomlar: 

• Yavaş kalp atışı
• Soğuk intoleransı
• Kilo artışı
• Depresyon

Serbest T3 düşüklüğünün potansiyel nedenleri arasında Hashimoto tiroiditi, iyot eksikliği veya bazı ilaçlar yer alabilir.

Serbest T4 sonuçlarının yüksek olması hipertiroidiye işaret edebilir.

Aşağıdaki belirtiler Serbest T4 yüksekliğine işaret edebilir.

• Hızlı kalp atışı
• Aşırı enerji
• Zayıflama
• Sinirlilik

Serbest T4 yüksekliğinin potansiyel nedenleri arasında Graves hastalığı, tiroidit veya aşırı hormon salınımına neden olan nodüller.

Serbest T4 düşüklüğü hipotiroidizme işaret edebilir.

Serbest T4 düşüklüğü belirtileri arasında yavaş kalp atışı, enerji eksikliği, kilo artışı, depresyon, adet düzensizlikleri olabilir.

Serbest T4 düşüklüğü neden olur?

• Hashimoto tiroiditi
• İyot eksikliği veya bazı ilaçlar

Tiroid hormonlarındaki dengesizlikler farklı sonuçlara yol açabilir:

Hipertiroidizm:

• Artan metabolizma
• Kilo kaybı
• Anksiyete
• Kardiyak sorunlar

Hipotiroidizm:

• Yavaşlamış metabolizma
• Kilo alımı
• Yorgunluk
• Depresyon

Tiroit hormonlarının seviyelerindeki değişiklikler, tiroit bezinin aşırı veya yetersiz çalışmasına işaret edebilir. Yükseklik veya düşüklük durumunda, bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan testler ve değerlendirmelerle potansiyel nedenler belirlenir ve uygun tedavi planı oluşturulur. Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak ilaçlar, cerrahi müdahale veya diğer yöntemleri içerebilir. Bu nedenle, tiroit hormon seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi önemlidir.

T4 ve T3, hipofiz ve hipotalamusa pozitif geri bildirime neden olur ve sonuçta tiroit bezinin baskılanması veya uyarılması şu şekilde gerçekleşir: T3 veya T4 yüksekse TSH'de azalma (hipertiroidizm) ve T3 veya T4 düşükse TSH'de artış (hipotiroidizm).
Yetişkinlerde veya çocuklarda yaşa bağlı sınır değerlerden daha yüksek değerler hipertiroidizmde ve akut tiroiditli hastalarda görülür.

Yetişkinlerde veya çocuklarda yaşa bağlı sınır değerlerin altındaki değerler hipotiroidizm, miksödem, kretinizm, kronik tiroidit ve bazen de subakut tiroiditte görülür.

Gebelikte ve östrojen ilacı kullanan hastalarda toplam tiroksin (T4) artışı görülür. Bu hastalarda artan tiroksin bağlayıcı globulin (TBG) düzeylerine bağlı olarak toplam T4 düzeyleri yükselmiştir.

Anabolik steroidler veya nefroz tedavisi gören hastalarda toplam T4'te azalma görülür (TBG seviyelerinde azalmaya bağlı).

• Triiyodotironin (T3) hipotiroidizm için güvenilir bir belirteç değildir.
• Amiodaron tedavisi T3 değerlerinin düşmesine neden olabilir.
• Fenitoin, fenilbutazon ve salisilatlar bağlayıcı proteinlerden T3 salınımına neden olur ve böylece normal serbest T3 seviyelerinde artış ve total T3 hormonu seviyesinde bir azalmaya yol açar.
• Tiroit hormonlarına karşı oluşan otoantikorlar test sonuçlarını etkileyebilir.
• Bağlanma proteinlerinin düzeylerindeki anormallikler, T3 ve T4 sonuçlarını etkileyebilir. Bağlayıcı proteinlerin patolojik konsantrasyonları, hasta ötiroit durumda olsa da referans aralığının dışında sonuçlara yol açabilir. Bu durumlarda serbest T3 veya serbest T4 testi önerilir.
• Bağlanma proteinlerinin dağılımının değiştiği (Ör: gebelik, disalbuminemi) klinik olarak ötiroit hastaları değerlendirmek için FT3 düzeyleri gerekli olabilir.
• Test sonuçları, 1200 ng/mL'ye kadar serum biyotin konsantrasyonlarından etkilenmez. Günde 300 mg'a kadar aşırı yüksek dozda biyotin alan hasta örneklerinde 1200 ng/mL'ye kadar düzeyler görülebilir.