PSA (Prostat Spesifik Antijen), yalnızca erkeklerde bulunan prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir. Bu protein, meninin sıvılaşmasına yardımcı olur ve normalde çok az miktarda kana karışır. Ancak kandaki PSA düzeylerinin ölçülmesi, prostat sağlığı hakkında önemli bilgiler verir.

PSA seviyesi, yaş ilerledikçe doğal olarak bir miktar artabilir. Ancak iyi huylu prostat büyümesi (BPH), prostat iltihabı (prostatit) ya da prostat kanseri gibi durumlarda kandaki PSA düzeyinde normalin üzerinde yükselmeler görülebilir. Bu nedenle PSA testi, prostat sağlığını değerlendirmede önemli bir tarama testidir.

PSA testi (Prostat Spesifik Antijen testi), erkeklerde yalnızca prostat bezi tarafından üretilen PSA adlı proteinin kandaki seviyesini ölçen bir kan testidir. Bu test, başta prostat kanseri taraması olmak üzere, prostatla ilgili iyi huylu büyüme (BPH), enfeksiyon (prostatit) gibi hastalıkların değerlendirilmesinde de kullanılır.

PSA'nın bir kısmı kanda serbest (bağlı olmayan) şekilde bulunurken, bir kısmı da proteinlere bağlı formda dolaşır. Bu iki formun toplamı ise “total PSA” olarak adlandırılır.

Total PSA testi, kanda bulunan tüm PSA’nın (serbest ve bağlı PSA’nın toplamı) miktarını ölçen önemli bir kan testidir. Bu test, prostat kanserini erken evrede tespit etmek için yapılan ilk ve en temel tarama yöntemidir. Eğer total PSA değeri normalin üzerinde çıkarsa, bu durum prostatta bir sorun olabileceğine işaret eder.

PSA testi, basit ve hızlı bir kan testi ile çalışılmaktadır. Test için açlık-tokluk şartı aranmamaktadır. Yoğun fiziksel aktiviteden kaçınılmalıdır. Son dönemde prostat muayenesi, biyopsi, idrar sondası gibi işlemler yapıldıysa mutlaka doktora bildirilmelidir.

50 yaş ve üzerindeki erkekler: 50 yaşından sonra düzenli PSA testi yaptırılması tavsiye edilir.

Ailesinde prostat kanseri öyküsü bulunanlar daha erken yaşta (40-50) düzenli olarak PSA testi yaptırmalıdır.

70 yaş ve üzeri: Rutin PSA testi genellikle önerilmez.

Prostatla ilgili şikâyetleri olanlar: İdrar yaparken zorlanma, sık idrara çıkma, ağrı veya kanama gibi belirtileri olan erkeklerin doktor kontrolünde PSA testi yaptırması gerekebilir.

PSA <1–2.5 ng/mL: Genellikle 2–4 yılda bir tekrar edilir.
PSA ≥2.5 ng/mL: Yıllık takip önerilebilir.
55–69 yaş arası: Genellikle her 1–2 yılda bir test önerilir.
70 yaş üzeri: Rutin test genellikle önerilmez.

PSA yüksekliği, prostatta bir sorun olabileceğine işaret eder, ancak her zaman prostat kanseri anlamına gelmemektedir.

PSA seviyesinin yükselmesine neden olabilecek başlıca durumlar şunlardır:

• İyi huylu prostat büyümesi (BPH)
• Prostat iltihabı (prostatit)
• Prostat kanseri
• Prostat veya idrar yollarına yakın bölgelerde geçirilen enfeksiyonlar
• Yakın zamanda yapılan bazı işlemler (örneğin; prostat biyopsisi veya idrar sondası)

PSA yüksekliği tespit edildiğinde, PSA yüksekliği tespit edildiğinde kesin tanı koymak için ek testler yapılabilir. PSA seviyesindeki hızlı yükselmeler veya referans aralığının üst sınırını aşan değerler, doktor kontrolünde daha detaylı değerlendirilmelidir.

Düşük PSA seviyesi, kandaki Prostat Spesifik Antijen miktarının normalden daha az olması anlamına gelmektedir. PSA değeri düşük olan kişilerde prostat kanseri riski düşüktür. Örneğin, 1 ng/mL’nin altında bir PSA değeri, genellikle 5–10 yıl içinde prostat kanseri gelişme riskinin düşük olduğunu gösterir. Bu durumda test sıklığı azaltılabilir.

Prostat kanserini erken tespit etmek için yapılan ilk test genellikle Total PSA testidir ve bu değerin normal aralığı 0-4 ng/mL olarak kabul edilir. Total PSA seviyesi bu sınırların üzerinde, yani 4-10 ng/mL arasında ölçüldüğünde, ek değerlendirmeler yapılır.
Bu durumda, kandaki serbest PSA (proteinlere bağlı olmayan PSA) düzeyine ve serbest PSA’nın total PSA’ya oranına bakılır.
PSA seviyeleri, kişinin yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle yaş ilerledikçe, prostat bezinde doğal bazı değişiklikler meydana geldiği için PSA seviyelerinde doğal bir artış gözlemlenir.

PSA Nedir?
PSA testi, prostat bezinden salgılanan Prostat Spesifik Antijen (PSA) adlı proteinin kandaki düzeyini ölçen bir kan testidir. Prostat hastalıklarının taranmasında ve takibinde kullanılır.

Normal PSA Değeri Ne Olmalıdır?
Genel olarak PSA seviyesi 0–4 ng/mL arasında olmalıdır. Ancak yaşa ve bireysel faktörlere göre bu aralık değişebilir. Doktorunuz, yaşınıza ve sağlık geçmişinize göre en doğru değerlendirmeyi yapacaktır.

Yüksek PSA Nedir?
Yüksek PSA, kandaki Prostat Spesifik Antijen (PSA) düzeyinin normal sınırların üzerinde çıkması durumudur. PSA, yalnızca prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir ve normalde kanda çok düşük miktarlarda bulunur. PSA seviyesinin yüksek çıkması her zaman kanser olduğu anlamına gelmez; bu nedenle, kesin teşhis için ek testler gerekebilir.

Düşük PSA Nedir?
Düşük PSA, kanda ölçülen Prostat Spesifik Antijen (PSA) düzeyinin referans aralığının alt sınırına yakın veya onun altında olması durumudur. Düşük PSA seviyesi genellikle yaşa göre değişebilir ve normal referans aralıkları yaşa bağlı olarak belirlenir. Düşük PSA seviyesi genellikle bir endişe kaynağı değildir.

PSA Testi Nasıl Yapılır?
PSA testi, kol damarından alınan basit bir kan örneğiyle yapılır. İşlem sadece birkaç dakikadır.

PSA Testi Açlık Gerekli midir?
Hayır, PSA testi genellikle açlık gerektirmez. Günün herhangi bir saatinde yapılabilir.

PSA testi ne kadar sürede sonuç verir?
Genellikle sonuçlar 1 gün içinde sonuçlanmaktadır.

Mayo Clinic – PSA Testi
CDC – Prostat Kanseri Taraması
MedlinePlus – PSA
USPSTF – Tarama Önerileri
Verywell Health – PSA Seviyeleri