Lp(a) Testi Nedir?

Lp(a) Nedir?

Lipoprotein (a), kandaki kolesterol ve yağ benzeri maddeleri taşıyan bir lipoprotein türüdür. Kısaca Lp (a) olarak adlandırılır. LDL ("kötü" kolesterol) ile benzerlik gösterse de yapısında ek olarak Apolipoprotein(a) (Apo(a)) adında özel bir protein bulunur.
Lp(a)'nın LDL'ye benzer yapısı sayesinde kolesterol ve yağ benzeri maddeleri damar içinde taşırken, yapısında bulunan ek Apolipoprotein(a) proteini nedeniyle damar duvarlarına tutunma eğilimi daha fazladır. Lp(a) seviyesinin yüksek olması, bu partiküllerin damar iç yüzeyine yapışmasına ve zamanla plak oluşumuna neden olarak damar lümeninin daralmasına yol açabilir. Bu durum, kan akışının zorlaşmasına ve kalp damar hastalık riskinin belirgin şekilde artmasına neden olur.

Lp(a) seviyesi yüksekliği genetiktir, yani aileden geçer. Yaşam tarzı, diyet veya egzersiz Lp(a) seviyesini kayda değer oranda etkilemez.

Lp(a) Testi Nedir?

Lipoprotein(a) testi, kandaki Lp(a) seviyesini ölçen bir kan testidir. Kalp damar hastalığı riskini değerlendirmek için kullanılır.
Bu test genellikle şu durumlarda istenir:

Ailede birinci derecede yakınlarında (erkeklerde <55 yaş; kadınlarda <65 yaş). kalp krizi veya inme öyküsü varsa
Kişi genç yaşta koroner kalp hastalığı geçirmişse
Şiddetli hiperkolesterolemi (düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol [LDL-C] ≥190 mg/dL) veya ailesel hiperkolesterolemi varsa
LDL kolesterolü yüksek olup statinlere yanıt vermiyorsa
Ailenizde lipoprotein (a) seviyesi yüksekse

Testin Örnek Türü ve Hazırlık

Test kan örneği ile yapılır. Diğer kolesterol testlerinden farklı olarak açlık gerekmez.
Test öncesi dikkat edilmesi gerekenler:

Kullandığınız tüm ilaçları hekiminize bildirin.

Testin Normal Değerleri

Lp(a), mg/dL veya nmol/L cinsinden ölçülür.
Değerler laboratuvara göre değişiklik gösterebilir.
Lipoprotein (a) normal aralığı kanda desilitrede 30 miligramın (mg/dL) altındadır.

<30 mg/dL (veya <75 nmol/L): Düşük risk
30-50 mg/dL (veya 75-125 nmol/L): Orta risk
50 mg/dL (veya >125 nmol/L): Yüksek risk

Güncel bilgiler, Lp(a) değerinin 50 mg/dL’nin üzerinde olmasını Kalp damar hastalığı riski için kritik eşik olarak kabul etmektedir.

Lp(a) Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Lp(a) düzeyinin yüksek olması, damarlarda plak birikimine neden olarak damarların daralmasına ve kan akışının azalmasına yol açabilir. Aynı zamanda inflamasyonu ve pıhtılaşmayı artırarak, pıhtıların zor çözünmesine ve plakların yırtılmasına neden olabilir. Bu durum, kalp ve beyin gibi hayati organlara giden kan akışının ani şekilde engellenmesine yol açabilir.

Ateroskleroz (damar sertliği)
Kalp krizi, inme ve aort kapağı stenozu riski
Kan damarlarında pıhtı oluşumu (tromboz)
Vasküler inflamasyon (iltihabi reaksiyonlar)

LDL kolesterolünüz normal olsa bile yüksek Lp(a) düzeyleri kalp hastalığı riskini artırır. Bu nedenle diğer risk faktörlerinin (kan basıncı, şeker, sigara, yaşam tarzı) dikkatle yönetilmesi gerekir.

Lp(a) Seviyesi Yüksekse Ne Yapmalıyım?

Doktorunuzun önerdiği ilaçları kullanın
LDL kolesterol başta olmak üzere tüm risk faktörlerini yönetin
Dengeli beslenin
Aktif olun, hareketsizlikten kaçının
Sağlıklı kiloyu koruyun
Sigara tüketimini bırakın
Günlük hayatınızdaki stresi yönetin

Sonuç

Lp(a) testi, genetik kalp damar hastalıkları riskinin erken belirlenmesi açısından son derece önemlidir. Uluslararası uzman kurumlar her yetişkin bireyin yaşamı boyunca en az bir kez Lp(a) düzeyi ölçümünü yaptırmasını önermektedir.
Yüksek Lp(a) seviyesine sahip bireylerde, LDL düzeyinin hedef değere düşürülmesi, tansiyon kontrolü, sigara bırakma ve diyet gibi diğer risk faktörleri özenle yönetilmelidir. Spesifik bir Lp(a) düşürücü tedavi henüz bulunmamaktadır ancak yeni tedaviler geliştirilme aşamasındadır.

Sıkça Sorulan Sorular

Lp (a) yüksekliği genetik midir?
Evet. Kuşaktan kuşağa aktarılan genler Lp (a) düzeyinizi belirler.
Lp (a) zaman içinde artar mı?
Lp(a) düzeyleri genellikle 5 yaşından sonra değişmez. Çalışmalar, iltihaplanma durumlarında, hamilelikte, hipotiroidide, büyüme hormonu tedavisinde ve böbrek hastalığında Lp(a) seviyelerinin arttığını göstermiştir.
Lp(a) düzenleyici bir tedavi var mı?
Şu anda spesifik bir tedavi yoktur. LDL kolesterol, tansiyon, beslenme gibi faktörlerin düzenlenmesi önerilir.
Yaşam tarzı Lp(a)'yı düşürür mü?
Hayır, doğrudan Lp(a) düzenlenemez. Ancak genel kalp sağlığı için sağlıklı yaşam tarzı önemlidir.
Lipoprotein a değeri kaç olmalıdır?
50 mg/dL ve üzeri değerler kalp ve damar hastalıkları için kritik eşiktir. Bu nedenle mutlaka dikkate alınmalıdır.