Kreatinin testi, kandaki kreatinin seviyelerini ölçerek böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan temel bir belirteçtir. Kas metabolizması tarafından üretilen bir atık ürün olan kreatinin, böbrekler tarafından kandan süzülür ve idrarla atılır. Bu test, böbrek hastalığının saptanması ve izlenmesinin yanı sıra kas metabolizmasını ve böbrek sağlığını etkileyen diğer tıbbi durumların belirlenmesinde de önemli bir rol oynar.
Kreatinin testi hem kan hem de idrar örnekleri kullanılarak yapılabilir. Serum kreatinin testi damardan alınan küçük bir kan örneği ile çalışılır.
İdrar kreatinin ölçümü için spot idrar veya 24 saatlik idrar örneği toplanması gerekir. Kreatinin klirensi, 24 saatlik idrar numunesindeki ve aynı zaman diliminde alınan kan örneğindeki kreatinin ölçümünden belirlenir.
Testten önce özel bir hazırlık gerektirmez. Ancak çok miktarda et yemenin ve kreatin takviyesi almanın, kan kreatinin düzeyinde bir miktar artışa neden olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Kan kreatinin ölçümü, böbreklerin kanı ne kadar hızlı filtrelediğini (glomerüler filtrasyon hızı) tahmin etmek için de kullanılabilir. "Tahmini glomerüler filtrasyon hızı" ( eGFR ) nı hesaplamak için kullanılan formül, kan kreatinin düzeyini ve yaş ve cinsiyet gibi diğer faktörleri içerir. Kan kreatinin düzeyinin kişiden kişiye farklılık göstermesi nedeniyle GFR, böbrek fonksiyonu hakkında daha doğru bir bilgi sağlayabilir.
GFR değerinin 60'ın altında olması böbrek hastalığını gösterir. 60'ın altındaki değer aralığı, tedaviyi ve hastalığın ilerlemesini izlemek için kullanılabilir.
Kandaki kreatinin seviyeleri için referans aralığı yaş, cinsiyet ve kas kütlesi gibi faktörlere bağlı olarak biraz değişebilir. Yetişkinlerde, kreatinin için normal aralık genellikle erkekler için desilitre başına 0,7 ila 1,2 miligram (mg/dL) ve kadınlar için 0,5 ila 0,9 mg/dL arasındadır. Referans aralıkları laboratuarlar arasında farklılık gösterebilmektedir.
- Yorgunluk, bacaklarda veya ayaklarda şişme, kilo kaybı, mide bulantısı, kusma ve kafa karışıklığı gibi böbrek hastalığının belirti veya semptomları varsa
- Diyabet, yüksek tansiyon veya böbrek hastalığı riskini artıran diğer rahatsızlıklarınız varsa
- Size daha önceden böbrek hastalığı tanısı konulmuşsa
- Kullandığınız ilaçlar böbrek hasarına veya böbrek fonksiyonunda değişikliğe neden oluyorsa
- Hiperkreatininemi olarak bilinen yüksek kreatinin seviyeleri, bozulmuş böbrek fonksiyonuna veya böbrek hastalığına işaret edebilir.
- Akut veya kronik böbrek yetmezliği, idrar yolu tıkanıklığı, dehidrasyon ve bazı ilaçlar gibi durumlar kreatinin seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
- Rabdomiyoliz (kas hasarının neden olduğu moleküllerin kan dolaşımına salınmasından kaynaklanan böbrek hasarı); Akromegali (genişlemiş kemiklere neden olan bir durum); Jigantizm (Devlik, büyüme hormonunun aşırı salgılanması sonucu anormal büyümeye yol açan durum) de kan kreatinin düzeyinin yükselmesine yol açabilir.
- Altta yatan nedeni belirlemek ve daha fazla böbrek hasarını önlemek için uygun tedaviyi başlatmak için hızlı tıbbi değerlendirme gereklidir.
- Düşük kreatinin seviyeleri kas erimesi hastalıkları, ciddi yetersiz beslenme, karaciğer hastalığı veya bazı ilaçlar gibi altta yatan sağlık sorunlarının göstergesi olabilir.
- Ayrıca, yaşlanma veya fiziksel hareketsizlik nedeniyle kas kütlesinin azalması da kreatinin seviyesinin düşmesine neden olabilir.
- Gebelikte de kan kreatinin düzeyi düşük bulunabilir.
- Spesifik semptomlar düşük kreatinin seviyeleri ile ilişkili olmayabilir, ancak altta yatan nedenin belirlenmesi, komplikasyonların önlenmesi ve genel sağlığın iyileştirilmesi açısından önemlidir.
Kreatinin testi, böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve kas metabolizmasıyla ilgili sağlık sorunlarının belirlenmesi ve takibi amacıyla kullanılır. Kreatinin seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi ve sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla iş birliği sayesinde bireyler sağlık sorunlarını erkenden fark edebilir ve gerekli tedavi stratejilerini optimize edebilirler.
Ülkesi
Merkezi
