Tam Kan Sayımı (Hemogram), kanda bulunan hücrelerin sayısını ve özelliklerini değerlendiren temel bir laboratuvar testidir. Kırmızı kan hücreleri (eritrositler), beyaz kan hücreleri (lökositler) ve trombositler hakkında ayrıntılı bilgiler sunarak genel sağlık durumunu değerlendirmede, kansızlık (anemi), enfeksiyon, inflamasyon ve bazı hematolojik hastalıkları belirlemede önemli rol oynar.

Test için kan örneği gerekir. Hemogram testi için genellikle özel bir hazırlık gerekmez. Açlık zorunlu değildir. Ancak test başka biyokimyasal incelemelerle birlikte istenecekse doktorunuz açlık önerebilir. Hasta günün herhangi bir saatinde örnek verebilir. Eğer doktor özel olarak belirtmediyse ilaç kesilmesi gerekmez, ancak kan hücrelerini etkileyen ilaçlar (ör. demir ilaçları, B12, folik asit, kemik iliği baskılayıcı ilaçlar) kullanılıyorsa hasta laboratuvara bildirmelidir.

Normal değerler cinsiyet ve yaşa bağlı olarak değişebilir.  Yetişkinler için beklenen tam kan sayımı sonuçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Kırmızı Kan Hücreleri (Eritrosit Parametreleri)

• Hemoglobin
  Erkek: 13.2 – 17.3 g/dL
  Kadın: 11.7-15.5 g/dL
• Hematokrit
  Erkek: 39 – 49 %
  Kadın: 35 – 45 %
• Eritrosit Sayısı (RBC)
  Erkek: 4.30 – 5.70 ×10⁶/µL
  Kadın: 3.80 – 5.10 ×10⁶/µL

                                              
Trombosit (Platelet) Parametreleri

• Trombosit Sayısı (PLT) — 150 – 400 ×10³/µL

Beyaz Kan Hücreleri (Lökosit Parametreleri)

• Lökosit Sayısı (WBC) — 4.5 – 11 ×10³/µL

Kırmızı kan hücreleri (eritrosit / alyuvar) ile ilgili parametreler

Hemoglobin, kanda oksijen taşıyan proteinin miktarını ölçer.
Hematokrit, kandaki kırmızı kan hücrelerinin miktarnı gösterir
Kırmızı kan hücresi (eritrosit / RBC) sayımı, birim hacimde bulunan alyuvar sayısını verir.
Eritrositlerin yalnızca sayıları değil, yapısal özellikleri de değerlendirilir. Bu bilgiler şu şekilde detaylandırılır:
Ortalama korpuskular hacim (MCV), eritrositlerin ortalama boyutunu gösterir.

Eritrositler normalden büyükse (makrositik), MCV yükselir; örneğin B12 vitamini eksikliği anemisinde olduğu gibidir.
MCV azaldığında ise eritrositler küçülmüştür (mikrositik); demir eksikliği anemisi veya talasemi gibi durumlarda görülür.

Ortalama korpuskular hemoglobin (MCH), bir eritrosit içindeki ortalama hemoglobin miktarını ifade eder.
Ortalama korpuskular hemoglobin konsantrasyonu (MCHC), kırmızı kan hücrelerinin birim hacimdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonudur.
Eritrosit dağılım genişliği (RDW), eritrosit büyüklüklerindeki farklılığı hesaplar.

Trombosit (platelet) ile ilgili parametreler

Trombosit (PLT) sayımı, belli bir hacimde bulunan trombosit miktarını gösterir.
Ortalama trombosit hacmi (MPV), trombositlerin ortalama büyüklüğünü ifade eder.
PCT (plateletcrit), trombositlerin toplam kan hacmi içindeki oranıdır
P-LCR, büyük hacimli trombositlerin oranını gösterir.

Beyaz kan hücresi (WBC / akyuvar) ile ilgili parametreler

Beyaz kan hücresi sayımı, belirli bir hacimdeki toplam akyuvar miktarını gösterir.
Beyaz kan hücrelerinin alt grupları da değerlendirilir. Beş ana beyaz kan hücresi vardır:

• Nötrofiller (segmente, parçalı, PMN, granülosit olarak da bilinir): Genellikle bakteriyel enfeksiyonlarla savaşırlar.
• Lenfositler: Viral enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi yanıtları ile ilişkilidir.
• Monositler: Enfeksiyon sırasında hücre artıklarını temizlemede rol alır.
• Eozinofiller: Alerjik durumlar ve paraziter enfeksiyonlarla ilişkilidir.
• Bazofiller: Histamin içeren hücrelerdir, alerjik reaksiyonlarda görev alırlar.

Hemogram testi genellikle şu durumlarda istenir:

• Rutin sağlık taramaları
• Yorgunluk, ateş, çarpıntı, solukluk, kanama gibi şikayetleri olanlarda
• Anemi veya enfeksiyon şüphesi
• Kanser ve kronik hastalıkların takibi
• Tedavinin kontrolü için

Düşük Hemoglobin ve Hematokrit (Anemi)

Demir eksikliği, kan kaybı ve bazı kronik hastalıklarda hemoglobin ve hematokrit değerleri düşebilir. Bu bulgular halsizlik, yorgunluk ve nefes darlığı gibi şikayetlere neden olabilir.

Yüksek Hemoglobin ve Hematokrit

Yüksek kırmızı kan hücresi sayısı veya yüksek hemoglobin veya hematokrit seviyeleri, dehidratasyon (su kaybı), yüksek rakım, böbrek patolojisi, kalp ve akciğer hastalığı, kan kanseri gibi tıbbi bir duruma işaret edebilir.

Yüksek veya Düşük Beyaz Kan Hücreleri

• Yüksek WBC: Genellikle enfeksiyon veya inflamasyon ile ilişkilidir. Veya bir bağışıklık sistemi bozukluğuna veya kemik iliği hastalığına işaret edebilir. Yüksek beyaz kan hücresi sayısı, ilaçlara veya ağır egzersize karşı bir reaksiyon da olabilir.
• Düşük WBC: Viral enfeksiyonlar, bazı ilaçlar, kanser, kemoterapi veya immün sistem baskılanması durumlarında görülebilir.

Trombosit Yüksekliği veya Düşüklüğü

• Trombositoz (Yüksek trombosit): Enfeksiyon, inflamasyon ve bağışıklık sistemi bozukluğu durumlarında yükselebilir.
• Trombositopeni (Düşük trombosit): Kanama eğilimini arttırabilir.

 Trombosit yüksekliği ya da düşüklüğünün nedenini bulmak için başka ek testlere de ihtiyaç duyulabilir.

Hemogram testi, kandaki hücrelerin yapısı ve sayısı hakkında temel bilgiler sağlayarak pek çok sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir araçtır. Hemogram sonuçlarınızda herhangi bir parametrenin normal aralığın dışında bulunması durumunda, bunun nedeninin anlaşılması, gerekirse ek tetkiklerin planlanması ve uygun tedavinin belirlenebilmesi için doktorunuza başvurmanız uygun olacaktır.

Mayo Clinic. Complete Blood Count (CBC) Overview. 2024
U.S. National Library of Medicine (MedlinePlus). CBC Test Guide. 2024
Introduction to the Complete Blood Count for Clinical Chemists. JALM 2023
https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/4053-complete-blood-count
Complete Blood Count – ClinicalKey Elsevier Patient Education © 2025
Normal and Abnormal Complete Blood Count With Differential NIH 2024