GGT (Gama Glutamil Transferaz) testi, karaciğer ve safra yollarındaki hastalıkların belirlenmesinde kullanılan bir kan testidir. GGT enzimi, karaciğer, böbrek, pankreas hücrelerinde ve safra yollarında bulunur ve karaciğer hastalığının en hassas enzimatik belirtecidir. Ancak bu test spesifik değildir, karaciğer hastalığı dışındaki durumlarda da yükselebilir.

GGT testi, koldaki bir damardan basit bir kan alımını gerektirir. Testten önce özel bir hazırlık gerektirmez, ancak bazı ilaçlar test sonuçlarını etkileyebileceğinden, randevu oluşturmadan önce sağlık hizmeti sağlayıcılarını alınan ilaçlar hakkında bilgilendirmek ve doktorunuzun vereceği belirli talimatları izlemek önemlidir.

GGT'nin normal değeri cinsiyet ve yaşa göre değişebilir. Gama glutamil transferaz (GGT) değerinin normal aralığı laboratuvara göre de değişiklik gösterebilir. Önemli olan sonuçlarınızın belirtilen referans aralığında yer almasıdır.

Yetişkin kadınlar için referans aralığı 5-40 U/L olmalıdır. Erkeklerde ise 5-60 U/L aralığında olması beklenir.

GGT seviyelerinin yükselmesi genellikle karaciğer ve safra kesesi sorunlarıyla ilişkilidir. Bu nedenle, olası problemlerin teşhis edilmesi için GGT kan testi yapılır. Ancak, karaciğerde meydana gelen herhangi bir sorun da GGT enziminin yükselmesine neden olabilir. Bu durumda, GGT yüksekliğinin, ALP, ALT, AST, LDH gibi farklı enzimlerin test sonuçlarıyla birlikte incelenmesi önemlidir. GGT testinin yapılmasının nedenleri şunlar olabilir:

• GGT testi bazen rutin sağlık taramalarının bir parçası olarak istenebilir.
• Özellikle, karaciğer hastalığı riski altında olan veya belirli semptomları olan kişilerde karaciğer sağlığının izlenmesi amacıyla GGT testi yapılabilir.
• Karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmenin yanı sıra karaciğer ve safra yolu hastalıklarının belirlenmesine yardımcı olabilir ve erken teşhis ve tedavi için önemli olabilir.

Özellikle aşağıdaki durumları yaşayan kişiler GGT testi yaptırmalıdır:

• Karaciğer hastalığı öyküsü olanlar
• Kanda yüksek alkalen fosfataz (ALP) seviyelerinin tespit edilmesi durumunda
• Alkol bağımlılığı öyküsü olan ve tedavi gören kişilerde, kişinin tedavi programını düzgün bir şekilde takip edip etmediğini kontrol etmek için
• Karın ağrısı, sarılık, yorgunluk gibi karaciğer veya safra yolu hastalığı belirtileri gösterenler
• Belirli ilaçları (fenitoin ve fenobarbital gibi) uzun süre kullanmak zorunda olanlar
• Mide bulantısı, kusma, zayıflık, cilt problemleri gibi belirtilerden dolayı uzman doktorun GGT kan testi istemesi

Yüksek GGT seviyeleri genellikle karaciğer veya safra yolu hastalıklarının belirtisi olarak kabul edilir. Safra tıkanıklığı vakalarında normalin 5 ila 30 katı seviyelere ulaşırken, enfeksiyöz hepatitte yalnızca ılımlı yükselmeler (normalin 2-5 katı) meydana gelir. Yüksek GGT düzeyleri yalnızca alkolik sirozlu hastalarda değil, aynı zamanda aşırı alkol alanlarda da görülebilir. Yüksek GGT seviyeleri, altta yatan bir sağlık sorununu belirlemek için daha fazla test yapılmasını gerektirebilir. Çoğu zaman alkalen fosfataz ile birlikte kullanılır. Her iki enzimin birlikte yüksek bulunması safra yolları ile ilişkili bulunabileceğini düşündürür. Tek başına alkalen fosfataz yüksekliği durumunda osteoblastik aktivitede artışa yol açan bir sebebin bulunabileceği düşünūlürken, tek bașına gama glutamil transferaz aktivitesi yüksekliği, alkolle ilişkili karaciğer hastalığı ve kanser gibi, billyer sistem dışı karaciğer hastalıklarının bulunma olasılığını akla getirir. Eğer düzenli olarak alkol tüketiyorsanız son 24 saat içinde tüketilen alkol GGT sonucunuzda geçici bir artışa neden olabilir. Sigara içmek aynı zamanda GGT konsantrasyonlarını da artırabilir.

Düşük GGT seviyeleri genellikle sağlık açısından endişe verici değildir ve genellikle belirli sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmez. Ancak, düşük GGT seviyeleri bazı karaciğer hastalıkları veya ilaç kullanımı ile ilişkili olabilir.

GGT testi, karaciğer ve safra yolu hastalıklarının belirlenmesinde yardımcı olur. Yüksek veya düşük GGT seviyeleri, sağlık uzmanınızın daha fazla değerlendirme yapmasını gerektirebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek ve düzenli doktor kontrolleri yaparak karaciğer sağlığınızı koruyabilirsiniz.